اطفاء حریق
آتش چیست ؟
آتش نتیجه یک عمل شیمیایی است که از ترکیب اکسیژن ، حرارت و یک ماده قابل اشتعال در طی فعل و انفعالات شیمیایی به دست می آید . برای بوجود آمدن حریق ، بایستی اجزای زیر درکنار هم قرار بگیرند:
1ـ حرارت 2- هوا (اکسیژن) 3- ماده سوختنی 4- فعل و انفعالات شیمیایی
به مجموع 4ماده تشکیل دهنده حریق لوزی حریق می گویند .در صورت عدم وجود هر یک از این عوامل حریق ایجاد نخواهد شد . ضمن اینکه در صورت حذف هر یک از این عوامل نیز حریق اطفاء می گردد . این عمل را میتوان با حذف یا کم کردن ماده سوختنی ، جلوگیری از رسیدن اکسیژن به آتش با استفاده از مواد شیمیایی و یا تلقیل درجه حرارت با استفاده از آب انجام داد .
انواع حریق ها :
حریق ها از نظر نوع ماده در حال اشتعال و طرز مبارزه با آن 5 طبقه اند :
1ـ حریق های دسته A :این طبقه آتش سوزی شامل موادی می شود که پس از خود خاکستر به جا باقی می گذارند:مانند فرآورده های چوبی ، پنبه ای ، لاستیکی ، پشمی ،پلاستیکی و انواع مختلف پارچه های مصنوعی . بهترین روش برای اطفای این نوع آتش سوزی ها ، سردکردن و موثرترین وسیله آب می باشد . علامت این نوع حریق ، مثلث سبز رنگ با علامت A می باشد .
2ـ حریق های دسته B :این حریق ها معمولاُ از سوختن مایعات و گازهای قابل اشتعال مانند : بنزین ، نفت ، گازوییل ، تینر،گازهای قابل اشتعال رنگهای پایه نفت بوجود می آیند . برای اطفاء این دسته از حریقها از موادی استفاده می کنند که باعث خفگی آتش شده و به عبارتی مانع از تماس اکسیژن با آتش بشود . کپسولهای گاز CO2 و گازهای N2 که اکسیژن هوا را رقیق می کنند و یا کپسول پودر و گاز از جمله تجهیزات اطفای حریق این دسته هستند . علامت این نوع حریق ، مربع قرمز رنگ با علامت B می باشد .
3ـ حریق های دسته C : منشاء این حریقها نقص در تجهیزات و سیستم های الکتریکی مانند فیوزها، تابلوهای برق و کابل ها می باشد . برای اطفاء این دسته از آتش سوزی ها باید از موادی که هادی جریان برق نیستند ، استفاده کرد . کپسول های پودر و گاز و گاز CO2 از جمله تجهیزات اطفای حریق این دسته هستند . علامت این نوع حریق ، دایره آبی رنگ با علامت C می باشد .
4ـ حریق های دسته D : حریق هایی که از سوختن فلزات قابل اشتعال نظیر تیتانیوم، زیرکونیم ، سدیم ، کلسیم و پتاسیم بوجود می آیند. اطفاء این گونه حریق ها با استفاده از مواد شیمیایی مخصوص اطفاء برای هریک از این فلزات و کپسولهای هالوژنه انجام می گیرد . ضمناً کپسولهای پودر و گاز نیز قابل استفاده اند . علامت این نوع حریق ، ستاره زرد رنگ با علامت D می باشد .
5ـ حریق های دسته K: شامل حریق سبزیجات یا چربی های اشباع شده حیوانی قابل اشتعال در ظروف یا تجهیزات طبخ صنعتی می باشد .
خاموش کردن آتش
بطور کلی به سه طریق آتش را می توان خاموش کرد :
1ـ سرد کردن آتش : این عمل با پایین آوردن درجه حرارت و معمولاُ به وسیله آب انجام می شود ، مثلاُ وقتی چوب آتش گرفته را با آب خـاموش می نماییم ، با این عمل درجـه حرارت را پـایین آورده و در حقیقت به زیــر نقطه اشتعال آن می رسانیم .
2ـ قطع کردن هوا یا اکسیژن (خفه کردن ) : این عمل معمولاُ بوسیله گازهای غیر قابل اشتعال و سنگین تر از هوا مانند گاز کربنیک و گازهای هالوژنه (مانند کربن تتراکلراید و متیل برومید) ،راندن سریع هوا به وسیله پودرهای شیمیایی یا پوشاندن سطح آتش به وسیله کف های شیمیایی و در بعضی موارد حتی با یک عدد پتوی خیس یا مقداری خاک یا ماسه انجام می شود
3ـ قطع یا دور ساختن مواد سوختنی : در بعضی آتش سوزی ها مانند گازها و مایعات ، بهترین روش قطع یا دور ساختن مواد سوختنی می باشد. مثلاُ اگر یک سیلندر گاز آتش بگیرد در مرحله اول بهتر است که شیر آن را بسته و جریان گاز را قطع نمائیم سپس جهت ایمنی اقدام به خنک نمودن آن کرد . همچنین در آتش سوزی مایعات مانند نفت و بنزین علاوه بر اقدامات اطفایی باید منبع سوخت را نیز از محل دور نمود . اگر در مواجهه با آتش سوزی ، هیچ وسیله اطفایی نداشتیم حداقل می توانیم وسایلی را که آتش نگرفته اند از محل دور نماییم .
خاموش کردن دستی :
وسیله ای است برای مبارزه با حریق طراحی و ساخته شده و حداکثر دارای 14 کیلوگرم مواد خاموش کننده (قابل حمل و استفاده برای یک نفر ) است . انواع بزرگتر آن روی چرخ ، ارابه یا خودرو قرار داده شده یا بطور ثابت در اماکن نصب می گردد .از خاموش کننده های دستی با توجه به مـواد اطفـایی داخل آن می توان در لحظات اولیه و شـروع آتش سوزی و برای حریق های کوچک و موضعی استفاده نمود . انواع مختلفی از خاموش کننده های دستی و جود دارند که از آن جمله اند کپسول آب تحت فشار ، کپسول دی اکسیدکربن (CO2)، کپسول پودر خشک شیمیایی ، کپسول هالون ، کپسولهای مخصوص فلزات قابل اشتعال ، کپسول کف شیمیایی و ...
مراحل اطفای حریق :
ضامن کپسول را بکشید
پایینی شعله را نشانه بگیرید
اهرم بین نازل را فشار دهید
ماده اطفایی را به صورت جارویی یا مشابه عدد 8لاتین به موضع بپاشید .
عملیات آتش نشانی در شرکت برعهده اداره ای به همین نام در مدیریت حراست گذاشته شده است .
نظرات شما عزیزان:
